Nghiên cứu và sáng chế nhíp tre cho kim MC

Nhíp kim MC bằng sợi tre – Bước đột phá từ Phono Era: Kiểm soát dao động tự nhiên, giảm rung động dư

(Lần đầu tiên trên thế giới nhíp treo của kim MC được làm từ vật liệu tự nhiên nói chung và tre nói riêng, đây là nghiên cứu của Phono Era bởi Nguyễn Văn Thương)

Trong thế giới kim MC (Moving Coil), nhíp kim (suspension wire) đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dao động của cuộn dây, ảnh hưởng trực tiếp đến cách kim phản hồi với rãnh đĩa và tái tạo âm thanh. Các vật liệu truyền thống như thép không gỉ, hợp kim molybdenum, tungsten, thậm chí cả polymer tổng hợp đều đã được sử dụng, nhưng mỗi loại đều có những giới hạn vật lý làm ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh.

Lần đầu tiên trên thế giới, Phono Era – dưới bàn tay của Nguyễn Văn Thương – đã nghiên cứu, chế thử và ứng dụng thành công nhíp kim MC bằng sợi tre. Đây không phải là một thử nghiệm, mà là một bước đột phá thực sự trong việc tối ưu hóa hệ treo của kim MC, mang lại những ưu thế vượt trội so với các vật liệu truyền thống.

1. Tre có khả năng giảm chấn tự nhiên tốt hơn so với kim loại

Một trong những vấn đề lớn của nhíp kim bằng thép không gỉ hoặc hợp kim kim loại là hệ số giảm chấn (damping factor) thấp, khiến dao động kéo dài hơn mức cần thiết. Điều này có thể dẫn đến rung dư (ringing) – một hiệu ứng mà dao động trước chưa tắt hết đã ảnh hưởng đến dao động sau, làm giảm độ tách bạch của âm thanh.

• Tre có cấu trúc sợi tự nhiên, với lignin và cellulose giúp hấp thụ năng lượng dao động hiệu quả hơn so với các vật liệu kim loại.

• Điều này giúp tre tắt dao động nhanh hơn, tránh hiện tượng cộng hưởng không mong muốn, từ đó âm thanh trở nên mượt mà hơn, ít gắt hơn.

• Đây chính là lý do mà nhíp tre kiểm soát dao động tốt hơn bất kỳ vật liệu truyền thống nào từng được sử dụng trước đây.

2. Kiểm soát dao động tốt hơn – “Sẵn sàng” hơn cho tín hiệu tiếp theo

Mô đun đàn hồi của tre (~10-30 GPa) thấp hơn nhiều so với thép (~200 GPa), molybdenum (~330 GPa) hay tungsten (~400 GPa), điều đó có nghĩa là tre không phản hồi dao động một cách quá nhanh như các kim loại này.

• Kim loại có độ tuyến tính cao nhưng lại phản hồi cứng, đôi khi gây ra sự nhạy cảm quá mức với rung động, đặc biệt là trong các tần số cao.

• Tre kiểm soát rung động tốt hơn, giúp hệ treo không bị kích thích quá mức bởi các dao động không mong muốn từ rãnh đĩa.

• Điều này giúp âm thanh có độ “tự nhiên” hơn, tránh được hiện tượng “overreact” của hệ treo mà kim loại thường gặp.

3. Giảm méo phi tuyến (non-linear distortion), tăng độ động và tái tạo sân khấu rộng hơn

Méo phi tuyến xảy ra khi hệ thống không phản hồi đồng đều theo lực tác động, dẫn đến âm thanh bị thay đổi không mong muốn. Các nhíp kim bằng thép hoặc hợp kim cứng có thể gây ra biến dạng cộng hưởng, làm thay đổi âm sắc theo cách không tự nhiên.

• Tre hấp thụ một phần năng lượng dao động, giúp kiểm soát dao động phi tuyến một cách mềm mại hơn.

• Kết quả là sân khấu âm thanh mở rộng hơn, các lớp nhạc cụ tách bạch rõ ràng hơn mà không bị méo do cộng hưởng vật liệu.

• Đây là một trong những yếu tố khiến nhíp tre của Phono Era không chỉ là một lựa chọn mới, mà là một bước tiến thực sự trong công nghệ kim MC.

4. Tre mang lại âm thanh “analog” hơn – tự nhiên và truyền cảm

Người chơi đĩa than luôn tìm kiếm sự mượt mà, tự nhiên, không gắt trong âm thanh. Nhíp kim làm từ kim loại có thể quá chính xác về mặt kỹ thuật, nhưng lại thiếu đi chất cảm xúc, sự ấm áp và truyền tải nhạc tính.

• Tre có khả năng tái tạo nhạc cụ mộc trung thực hơn, đặc biệt là các dải trung và trầm có độ sâu và độ mềm mại cao hơn.

• Giảm méo cộng hưởng tự nhiên giúp âm thanh có độ liền mạch hơn, tránh hiện tượng “quá sắc” hoặc “quá nhanh” ở dải cao.

• Nhíp tre của Phono Era mang lại một chất âm không chỉ chính xác, mà còn có “hồn” – thứ mà kim loại chưa bao giờ làm được.

5. Độ bền và độ ổn định – Tre không thua kém kim loại

Một quan niệm sai lầm phổ biến là tre không bền bằng kim loại. Thực tế, sợi tre đã qua xử lý có độ bền kéo rất cao, gần tương đương với thép khi xét trên cùng một trọng lượng.

• Tre có độ bền cao, nhưng lại nhẹ hơn đáng kể so với tungsten hay molybdenum, giúp giảm tải trọng cho hệ treo của kim.

• Không bị ăn mòn như kim loại, giúp giữ được đặc tính cơ học lâu dài hơn.

• Đặc biệt, quy trình xử lý tre độc quyền của Phono Era đã đưa độ ổn định của vật liệu lên một cấp độ hoàn toàn mới, đảm bảo tuổi thọ dài lâu mà vẫn duy trì các ưu điểm về kiểm soát dao động.

Kết luận: Nhíp tre của Phono Era không chỉ là một lựa chọn thay thế, mà là một cuộc cách mạng thực sự

Các vật liệu truyền thống như thép, molybdenum, tungsten có thể cung cấp độ chính xác cơ học cao, nhưng đôi khi lại quá cứng, quá nhanh, quá chính xác đến mức làm mất đi tính tự nhiên của âm thanh. Tre, với đặc tính giảm chấn tự nhiên, kiểm soát rung động tốt hơn và phản hồi mềm mại hơn, lại là một lựa chọn tối ưu để tạo ra một âm thanh analog mượt mà, dễ nghe và giàu nhạc tính hơn.

Lần đầu tiên trên thế giới, nhíp kim MC bằng sợi tre đã được nghiên cứu, chế thử và ứng dụng thành công bởi Nguyễn Văn Thương tại Phono Era. Đây không chỉ là một ý tưởng mới, mà là một bước tiến thực sự trong công nghệ kim MC, mở ra khả năng tối ưu hóa âm thanh theo một hướng hoàn toàn mới.

Tre không chỉ là một vật liệu – nó là một triết lý âm thanh, một sự hòa hợp giữa kỹ thuật và cảm xúc, giữa tự nhiên và công nghệ. Và với nhíp tre Phono Era, sự kết hợp ấy đã trở thành hiện thực.

Hà Nội ngày 3/2/2025

Nguyễn Văn Thương